Kuduz, Rabies virüsü tarafından neden olunan ve merkezi sinir sistemini etkileyen ölümcül bir viral hastalıktır. Bu hastalık, tüm memelilerde, insanlarda ve kedilerde görülebilir. Kuduz, hastalığın belirtileri ortaya çıktıktan sonra neredeyse her zaman ölümcül seyreder, bu nedenle erken teşhis ve önlem almak hayati öneme sahiptir.
Belirtiler
Kuduzun belirtileri genellikle enfeksiyondan 1-3 ay sonra ortaya çıkar, ancak bu süre 10 gün ile 1 yıl arasında değişebilir. Belirtiler, hastalığın ilerleyişine göre iki ana aşamada görülür prodromal (erken) aşama ve nörolojik (ileri) aşama.
1. Prodromal Aşama
– Halsizlik Kedilerde genel bir halsizlik ve yorgunluk.
– İştahsızlık Yemek yememe ve kilo kaybı.
– Ateş Hafif veya yüksek ateş.
– Davranış Değişiklikleri Agresif veya çekingen davranışlar, huzursuzluk.
2. Nörolojik Aşama
– Saldırganlık Kedilerde ani ve aşırı saldırganlık.
– Felç Genellikle arka bacaklarda başlayarak vücudun diğer bölgelerine yayılan felç.
– Kafa Sallama Baş sallama veya anormal yüz ifadeleri.
– Ağızdan Salya Akması Yutma güçlüğü nedeniyle aşırı salya akıntısı.
– Nöbetler Kas seğirmeleri ve nöbetler.
– Koma ve Ölüm Hastalığın ileri aşamalarında koma ve ölüm.
Bulaşma Yolları
1. Isırıklar
– Kuduz virüsü, genellikle enfekte bir hayvanın ısırığı yoluyla bulaşır. Enfekte hayvanın tükürüğünde bulunan virüs, ısırık yoluyla doğrudan kan dolaşımına geçer.
2. Tükürük ile Temas
– Enfekte hayvanın tükürüğünün açık bir yara veya mukozal yüzeyle (gözler, burun, ağız) temas etmesi de virüsün bulaşmasına neden olabilir.
3. Çizikler ve Açık Yaralar
– Enfekte bir hayvanın tırmalaması veya tükürüğünün açık bir yaraya temas etmesi de kuduz virüsünün bulaşmasına neden olabilir.
Teşhis
Kuduzun kesin teşhisi genellikle ölüm sonrası beyin dokusunun incelenmesi ile konur. Ancak, hastalıktan şüphelenildiğinde hemen veteriner hekime başvurulmalıdır.
1. Klinik Değerlendirme
– Veteriner hekiminiz, kedinizin belirtilerini ve olası kuduz maruziyetini değerlendirir.
2. Laboratuvar Testleri
– Fluorescent Antibody Test (FAT) Beyin dokusunda kuduz virüsünün varlığını doğrulamak için kullanılır.
– PCR (Polymerase Chain Reaction) Testi Kuduz virüsünün genetik materyalini tespit etmek için kullanılır.
Tedavi
Kuduzun spesifik bir tedavisi yoktur ve belirtiler ortaya çıktıktan sonra hastalık neredeyse her zaman ölümcül seyreder. Bu nedenle, kuduzdan şüphelenilen kediler genellikle karantinaya alınır ve semptomatik tedavi uygulanmaz. İnsanlar için kuduz maruziyeti durumunda post-exposure prophylaxis (PEP) uygulanır.
Önleme
1. Aşılama
– Kediler için kuduz aşısı, kuduzdan korunmanın en etkili yoludur. Yavru kediler, genellikle 12 haftalıkken ilk kuduz aşısını olmalı ve yerel veterinerin önerdiği aşılama takvimine göre düzenli olarak aşılanmalıdır.
2. Kontrol ve Karantina
– Kuduz riski taşıyan bölgelerde kedilerin kontrol altında tutulması ve aşılarının güncel olması sağlanmalıdır.
– Enfekte veya kuduzdan şüphelenilen hayvanlar izole edilmelidir.
3. Yabani Hayvanlarla Temasın Önlenmesi
– Kedilerin vahşi hayvanlarla temasını önlemek, kuduz bulaşma riskini azaltabilir. Vahşi hayvanlarla temas eden kediler derhal veteriner hekim tarafından kontrol edilmelidir.
4. Karantina ve İzolasyon
– Kuduzdan şüphelenilen kediler derhal izole edilmeli ve yerel sağlık otoritelerine bildirilmelidir.
İnsanlara Bulaşma ve Önlemler
Kuduz, kedilerden insanlara bulaşabilen zoonotik bir hastalıktır. İnsanlarda da belirtiler ortaya çıktıktan sonra neredeyse her zaman ölümcül seyreder. Bu nedenle, kuduz riskine maruz kalan insanlar derhal tıbbi yardım almalıdır.
1. Post-Exposition Prophylaxis (PEP)
– Kuduz virüsüne maruz kalan kişiler, hemen kuduz immün globulin ve kuduz aşısı almalıdır. Bu, virüsün yayılmasını önleyebilir.
2. Yaraların Temizlenmesi
– Isırık veya tükürük temasından sonra, yarayı hemen sabun ve su ile iyice yıkayın ve dezenfekte edin.
3. Tıbbi Yardım
– Isırık veya temas sonrası derhal bir sağlık profesyoneline başvurun.
Sonuç
Kuduz, kedilerde ve diğer memelilerde merkezi sinir sistemini etkileyen ciddi ve genellikle ölümcül bir viral hastalıktır. Enfekte hayvanların tükürüğü yoluyla bulaşır ve belirtiler ortaya çıktıktan sonra tedavisi yoktur. Kuduzdan korunmanın en etkili yolu aşılama, vahşi hayvanlarla teması önleme ve olası kuduz vakalarını derhal bildirme ve izole etmektir. Kedinizde kuduz belirtileri fark ederseniz, hemen veteriner hekiminize başvurmanız hayati önem taşır.
